Hoefbevangenheid is een ontsteking tussen de hoefwand en het hoefbeen. De zwelling en de vloeistof die ontstaan door de ontsteking, veroorzaken een grote druk op en enorme pijn in het omliggende gebied. In het ergste geval kunnen de lamellen, die het hoefbeen verbinden met de hoefschoen, beschadigen en zelfs losraken. Dit is enorm pijnlijk voor een paard en zeer risicovol. Maar hoe herken je een hoefbevangen paard? Wat zijn de oorzaken van deze ziekte en belangrijker nog: hoe kun je het behandelen?
Acute hoefbevangenheid/de acute fase
Bij acute hoefbevangenheid treden de verschijnselen plotseling en hevig op en is het paard overduidelijk kreupel. Het is van groot belang dat acute hoefbevangenheid onmiddellijk wordt behandeld door een dierenarts om te voorkomen dat het over gaat in chronische hoefbevangenheid. Binnen 1 á 2 dagen treedt de chronische fase namelijk al in en wordt de kans op genezing klein of zelfs onmogelijk.
Chronische hoefbevangenheid/de chronische fase
Bij een chronische hoefbevangenheid komt het hoefbeen los van de hoefwand. Dit houdt in dat het hoefbeen niet meer recht in de hoefschoen zit.
Wanneer je tijdig ingrijpt heb je de meeste kans op een goede genezing. Schakel daarom meteen de dierenarts in als je vermoedt dat je paard hoefbevangen is.
Symptomen beginnende hoefbevangenheid
De symptomen van (beginnende) hoefbevangenheid zijn:
- Stijf en stram bewegen
- Warme hoeven
- Verdikte en pijnlijke kroonrand
- Je voelt de bloedvaten in de ondervoet kloppen
- De punt van de straal in de hoef is gevoelig
Duidelijke symptomen hoefbevangenheid
De duidelijkere symptomen van hoefbevangenheid zijn:
- Het paard wil de voeten ontlasten
- Kreupelheid
- Niet willen lopen
- Het paard neemt de typische ‘hoefbevangenheidshouding’ aan (zie afbeelding)
- Moeilijk kunnen wenden
- Koorts, zweten en verhoogde hartslag (acute hoefbevangenheid)
- Paard is onrustig
- Paard voelt zich niet lekker
De voornaamste oorzaken van hoefbevangenheid zijn:
- EMS
Het Equine Metabolic Syndroom (EMS) is een combinatie van overgwicht, insuline resistentie en hoefbevangenheid. Met name sobere rassen als Shetlanders, IJslanders, Haflingers en Fjorden zijn erg gevoelig voor EMS en daardoor voor hoefbevangenheid. Lees hier meer over insulineresistentie en EMS.
- PPID
Pituitary Pars Intermedia Dysfunction (PPID) is een aandoening waarbij de aanmaak van hormonen ontregeld is. Hierdoor kan hoefbevangenheid ontstaan. Lees hier meer over PPID.
- Een verkeerd dieet
Een overschot aan koolhydraten, suikers of zetmeel door het eten van jong gras, krachtvoer, appels of haver kan hoefbevangenheid veroorzaken. Met name voorjaarsgras bevat een hoog gehalte aan suikers. Het is dus belangrijk om voorzichtig om te gaan met paarden laten grazen op voorjaarsgras om zo de kans op hoefbevangenheid te voorkomen.
- Baarmoederontsteking
Wanneer bij een merrie de nageboorte niet binnen 6 uur na de geboorte van het veulen afkomt, kan baarmoederontsteking ontstaan. Hierbij ontstaan gifstoffen die, wanneer deze in het bloed terechtkomen, hoefbevangenheid kunnen veroorzaken. Let hier dus goed op wanneer je merrie gaat bevallen van een veulentje. Wil je meer informatie over alles wat je nodig hebt voor een veulen? Lees dan deze blog.
- Zoolkneuzingen
Wanneer de hoeven slecht worden verzorgd, kan dit leiden tot zoolkneuzingen of ontstekingen. Onderhoud en verzorg de hoeven dus goed! Het is ook aan te raden de hoeven regelmatig (elke 6 tot 8 weken) te laten bekappen en/of beslaan door een hoefsmid.
Wanneer je paard hoefbevangen is, kun je het beste direct de dierenarts raadplegen. Geef het paard verder geen krachtvoer of weidegang meer, maar enkel arm, stengelig hooi. De enige, betrouwbare manier om er zeker van te zijn dat je ruwvoer een laag suikergehalte heeft en dus arm is, is door een ruwvoeranalyse te laten uitvoeren. Wanneer dit niet mogelijk is en je niet weet hoeveel suiker er in je hooi zit, kun je het ruwvoer 30 tot 60 minuten laten weken in water. Naast het hooi kun je eventueel een vitaminen- en mineralensupplement geven. Om de hoef te koelen en de druk op de hoef te verlichten, kun je je paard op nat zand of in de modder zetten. Overleg met je dierenarts en hoefsmid hoe je het je paard verder zo comfortabel mogelijk kunt maken.
Paarden die al eens hoefbevangen zijn geweest en insulineresistentie en/of overgewicht hebben, hebben een grote kans om weer hoefbevangen te worden. Voor deze paarden is weidegang niet aan te raden, omdat zij dan teveel suikers binnen kunnen krijgen. Wanneer deze paarden succesvol zijn afgevallen en insulineresistentie is tegengegaan, kan beperkte weidegang met een graasmasker mogelijk zijn.
Hoefbevangenheid is hele nare aandoening en er zijn gelukkig een aantal maatregelen die kans op hoefbevangenheid verkleinen. Vooral voeding en het voorkomen van overgewicht spelen een zeer grote rol in het voorkomen van hoefbevangenheid. Met deze tips kun je zo veel mogelijk voorkomen dat je paard hoefbevangen raakt:
- Zorg voor een geleidelijke opbouw van het aantal uren op de wei
- Je kunt je paard tijdens het opbouwen van de tijd op de weide eventueel Phytonics Gluco Balance of NAF Laminaze geven. Deze producten dragen bij aan een gezonde suikerstofwisseling bij een overschot aan fructaan.
- Zet je paard op de wei wanneer het fructaan in het gras nog laag is:
- ’s Morgens vroeg na een nacht met temperaturen boven de 5 graden
- Op bewolkte dagen als het warmer is dan 15 graden
- Als het al wat langer gunstig weer is
- Hou eventueel de fructaanindex in de gaten.
- Geef je paard eerst ruwvoer voor hij naar de wei gaat.
- Pas de hoeveelheid krachtvoer aan als je paard de wei in gaat
- Zorg voor een goed weidemanagement, bijvoorbeeld door strookbegrazing
- Doe je paard eventueel een graasmasker aan (lees deze blog voor tips en uitleg)
- Let bij merries op het tijdig afkomen van de nageboorte na de bevalling (binnen 6 uur)
Heb je nog vragen over hoefbevangenheid of heb je advies nodig? Neem dan contact met ons op.
